De uitbraak van Covid-19 eind 2019/begin 2020 heeft geleid tot een gigantische schaarste aan FFP2 mondmaskers. Deze maskers worden zowel in de gezondheidszorg als in de bouw en industrie op grote schaal gebruikt. De schaarste was het gevolg van een combinatie van verminderde productie in China. Daarnaast was er een verhoogd gebruik door de zorg en een zeer grote vraag onder de bevolking.
FFP2 maskers versus chirurgische maskers
Type FFP2 maskers zijn volledig aan het gelaat aansluitende maskers met of zonder ventiel. Deze maskers moeten zorgverleners beschermen tegen het coronavirus en andere pathogenen. Deze worden door middel van deeltjes via de ademhaling (respiratoire) route overgedragen.
Tekst gaat verder onder de foto

Hoe snel ontstond de schaarste?
Onmiddellijk. Bij de eerste signalen en resultaten van onderzoeken dat FFP2 zonder ventiel goed zou beschermen tegen Covid-19 is er zo’n grote vraag ontstaan. Dit gebeurde voornamelijk bij de bevolking en inkopers in de industrie. Deze laatste groep had een vooruitziende blik dat er binnen één week eigenlijk al een flinke schaarste zou ontstaan. De zorg, toch net wat minder snel schakelend met toen nog een redelijke voorraad, viste dus al snel naast het net. De voorraden raakten snel op en inkoop werd een groot probleem. Niemand bereid zich voor op zo’n vraag, zeker omdat de meeste FFP2 maskers een houdbaarheid hebben van maximaal vijf jaar na productie.
Er werden al snel verzoeken de deur uitgedaan richting groothandels om vooral ‘de zorg voorrang’ te geven. Daar werd massaal gehoor aan gegeven, maar een grote slag in de voorraden was wel reeds geslagen en aanvoer… die kwam zeer beperkt uit China, India en Maleisië. Gevolg: schaarste en prijsstijgingen.
Tekst gaat verder onder de foto

Landelijk Consortium Hulpmiddelen
Het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) werd speciaal opgericht om tijdens de coronavirus-pandemie zo snel mogelijk voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen van de juiste kwaliteit in te kopen. Bijvoorbeeld mondmaskers, overalls, handschoenen en schorten. Alle landen die getroffen zijn door het coronavirus hadden te maken met tekorten van die middelen. Momenteel, in 2021, zijn voornamelijk handschoenen nog steeds zeer schaars
Daarnaast heeft het LCH samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de Nederlandse productie van deze beschermingsmiddelen aangejaagd.
FFP2 Productie in Nederland
En de Nederlandse ondernemers zaten ook niet zit. In april werden minstens vier productielijnen voor hoogwaardige mondneusmaskers uit de grond gestampt, twee bij filterproducent Afpro in Alkmaar en twee bij beddenfabrikant Auping in Deventer.
Grote bedrijven hebben Afpro daarbij geholpen, zoals chipmachinefabrikant ASML die voor Afpro ruimte in een vrachtvliegtuig had vrijgemaakt voor de levering van een mondkapjesmachine uit China.
Hergebruik FFP maskers
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het RIVM in maart 2020 gevraagd te onderzoeken of het mogelijk is om de FFP2 maskers te hergebruiken. Dit om de zorgmedewerkers in ieder geval niet zonder maskers hun werk uit te laten voeren. Dit soort maskers is in principe gemaakt voor eenmalig gebruik en hergebruik is normaal gesproken niet gewenst. Diverse fabrikanten van mondmaskers zoals 3M en Honeywell beamen dit. Echter, wanneer er een methode voor hergebruik beschikbaar zou zijn die toch tot adequate bescherming zou leiden, kon er in geval van nood gebruik gemaakt worden van die methode.
Conclusie: er zijn wel mogelijkheden om, onder strenge voorwaarden, maskers te hergebruiken maar dit bracht wel heel veel extra inzet met zich mee wat in de piekperiode ook onwenselijk was.
Tekst gaat verder onder de foto

Leveringen van fabrikanten
De fabrikanten reageerden ook. In eerste instantie stonden zij machteloos aangezien de productie en export in bijvoorbeeld China (goed voor 85% van de productie wereldwijd) in het land werd tegengehouden. FFP3 lijnen werden omgebouwd naar FFP2 waardoor er momenteel nog een groot tekort is aan juist de adembescherming voor de bouw en industrie maar de FFP2 maskers aanvoer zit weer op een beheersbaar niveau.
Schaarste FFP2 maskers tijdens de tweede golf?
Er is geen schaarste meer. Het LHC geeft in januari 2021 aan dat er 700 miljoen maskers op voorraad zijn, en daarnaast nog eens bijna 140 miljoen in bestelling. De fabrikanten hebben, vooral klasse 2, de productie sterk opgevoerd. Machines zijn omgebouwd van klasse 3 naar klasse 2 waardoor er weer genoeg voorraad beschikbaar is en de prijzen weer zakken naar het niveau van voor de pandemie. Waar praten we dan over? In 2020 heeft China 224 miljard mondkapjes tegen corona ge-exporteerd.
Dan is het toch op zijn minst vreemd dat het zorgpersoneel tijdens de tweede gold nog steeds werkt met ongeschikte maskers op de Covid-19 afdelingen? FFP2 maskers beschermen het zorgpersoneel wel, maar de inzet daarvan is, op advies van RIVM, zeer terughoudend.